سیستمعامل اندروید گوگل در این چهار سالی که از تولد آن گذشته، مراحل رشد و دگردیسی متعددی را پشت سر گذاشته است. از اولین تجربهی آن در گوشی G1 گرفته تا حضور در گوشیهای هوشمند و تبلتهای رنگارنگ امروزی که همه جا میتوان نشان سبز رنگ و دوستداشتنی اندروید را مشاهده کرد. بیایید به روند توسعه اندروید نگاهی بیاندازیم. این سیستمعامل در سه سال گذشته نُه نسخه مهم را ارائه کرده است: نُه! جالب اینکه سیستمعامل ویندوز در این 25 سال تنها ده نسخه مهم را عرضه کرده است. باید این نکته را بپذیریم که در دنیای فناوری هیچ سیستمعامل یا نرمافزار کاربردی این چنین روند پرسرعتی را در تکوین، تجربه نکرده است و اندروید در مرکز این دگرگونی، سریعتر از همه بوده است. در این مقاله میخواهیم به سیستمعامل اندروید و تاریخچه آن نگاه موشکافانهتری داشته باشیم
گوگل در نوامبر سال 2005 شرکتی به نام Android را خرید، شرکت کوچکی که نرم افزار برای تلفن های همراه میساخت، اما این موضوع را اعلام نکرد تا در نیمه دوم سال 2007 که رسما اعلام کرد، قرار است سیستم عامل متن باز برای تلفنهای همراه منتشر کند.
کمپانی گوگل در سال ۲۰۰۸ اولین نسخه اندروید را ارائه نمود. شاید دستاندرکاران این کمپانی در آن زمان خودشان نیز تصور نمیکردند که روزی این محصول متنباز به فراگیرترین سیستمعامل موبایل تبدیل شود. در این مقاله نگاهی تقریبا مفصل به روند توسعه اندروید خواهیم داشت و سیر تکامل قابلیتهای آن را از اولین تا آخرین نسخه آن یعنی آبنبات پاستیلی 4.2 شرح خواهیم داد. لازم به ذکر است که منبع اصلی تا نسخه 4.1 را پوشش داده بود و بخش مربوط به نسخه 4.2 توسط تیم زومیت گردآوری شده است. تلاش خواهیم کرد تا در آینده نیز با معرفی نسخههای جدید اندروید، این مقاله را بروزرسانی کنیم. پس بیایید ببینیم که چطور ایدهی کودکی اندی روبین سر از دنیای فناوری و گوشیهای تلفن همراه درآورده است.
دوران اندروید به طور رسمی از 22 اکتبر 2008 میلادی، زمانی که گوشی T-Mobile G1 در ایالات متحده عرضه شد، آغاز گردید. در ابتدای امر، بسیاری از قابلیتهایی که نمیتوان اندروید را بدون آنها متصور بود در این گوشی وجود نداشت. برای نمونه میتوان به فقدان صفحه کلید مجازی (لمسی)، قابلیت چند لمسی، برنامههای کاربردی حرفهای و... اشاره کرد، اما همین گوشی سنگبنایی شد تا امروزه با اندرویدی چنین پیشرفته سروکار داشته باشیم.
ویژگیهای اولیه این نسخه از اندروید عبارتند از:
گرچه این گوشی فاقد تمامی قابلیتهای اندروید امروزی است، با این حال از همان روزها نیز کادر پایینروندهی اعلانات (Notifications) را داشته است. نوار وضعیت گوشی G1 را میتوان یکی از قابلیتهای منحصر به فرد آن به شمار آورد، که کاربر میتواند آن را به پایین کشیده و از جزئیات بیشتر اطلاع حاصل کند، این موارد عبارت بودند از پیامک، پست صوتی، هشدارها و سایر اطلاعاتی از این قبیل. این امکان همچنان در نسخههای جدیدتر اندروید نیز وجود دارد.
یکی از تفاوتهای عمده سیستمعامل اندروید با وجود رقبای سرسختی چون iOS یا ویندوز فون این است که این سبزک دوستداشتنی از ویجت به طرز بسیار خوبی پشتیبانی میکند. گوگل از همان روزهای آغازین برای این موضوع برنامهریزی خوبی کرده بود، گرچه در ابتدا توسعهدهندگان نرمافزاری قادر به تهیه ویجتهای مورد نظر خود نبودند!
زمانی که گوشی G1 عرضه شد، سرویس پستالکترونیکی جیمیل از پروتکلهای POP و IMAP برای یکپارچهسازی در ابزارهای گوناگون دیگر پشتیبانی میکرد. اما مشکل آنجا بود که هیچ یک از این پروتکلها قادر به استفاده از دو قابلیت اختصاصی جیمیل یعنی برچسبزنی و آرشیو قدرتمند آن نبودند. موردی که اندروید 1.0 توانست آن را به طرز خوبی حل و فصل نماید و یکی از بهترین تجربههای کار با جیمیل در بستر گوشیهای موبایل را فراهم آورد.
این روزها تصور یک گوشی هوشمند بدون دسترسی به یک فروشگاه متمرکز نرمافزاری غیرممکن است. این موضوع در حالی است که اندروید 1.0 فاقد چنین قابلیتی بود و ضرورت وجود چنین بازارچهای از همان زمان به خوبی حس میشد. گفتنی است گوشی G1 به همراه مجموعهای از نرمافزارهای کاربردی عرضه شد تا این که بعدها گوگل، مارکت معروف خود را تهیه و تدارک دید. یکی دیگر از نقایص اندروید در آن دوران، فقدان پشتیبانی از سیستم پرداخت بود، که یک سال بعد این مورد نیز مرتفع شد.
جالب است بدانید که رابط کاربری توسعهیافتهی گوگل برای اندروید 1.0 ماحصل همکاری آنها با شرکت سوئدی Astonishing Tribe بوده است. شرکت مزبور در زمینهی ارائهی طراحیهای چشمگیر نرمافزاری مشغول به فعالیت بود و سالهای سال رابطهای کاربری قابل توجهی را تهیه و ارائه کرد. اگر با دقت بیشتری نگاه کنید، میتوانید نشان TAT را به خوبی در این پلتفرم ملاحظه نمایید؛ به خصوص در ساعت آنالوگ که از اندروید 1.0 تا 2.2 با نشان کوچک Malmo قابل رویت بود. گفتنی است Malmo نام شهری است که این شرکت سوئدی در آن قرار داشت. بعدها این شرکت توسط کمپانی RIM خریداری شد و تمرکز اصلیاش بر توسعهی گوشیهای بلکبری و پلتفرم BBX قرار گرفت.
نخستین بروزرسانی اندروید سه ماه پس از عرضه گوشی G1 در فوریه 2009 میلادی صورت پذیرفت. نسخه 1.1 را نمیتوان به هیچ وجه محصولی نوآورانه دانست؛ بلکه بیشتر به مثابه وصلههای نرمافزاری برای بهینهسازی سیستم و رفع باگهای آن بود. از طرف دیگر این نسخه توانایی اندروید را برای بروزرسانی بی دردسر به خوبی نشان داد. همین قابلیت پیشپا افتاده در زمان عرضه نسخهی 1.1 یکی از نقاط قوت اندروید به حساب میآمد که تا به امروز نیز همچنان ادامه دارد، چرا که سایر سیستمعاملهای موبایل فاقد قابلیت مشابهی بودند.
بسیاری از ما اندروید 1.5 را بیشتر به نام کیکیزدی (Cupcake) میشناسیم، سیستمعاملی که حقیقتاً نقطهی عطفی در تاریخچهی اندروید به شمار میرود. در این نسخه برخی از قابلیتهای کلیدی به اندروید افزوده شد. از این گذشته اندروید 1.5 اولین نسخه از این سیستمعامل بود که از روش نامگذاری ویژهی گوگل بهرهمند گردید. از آن پس بود که هر بروزرسانی کلی با نام یکی از شیرینیجات (البته به ترتیب حروف الفبای لاتین) همراه میشد تا بر دلچسبی اندروید بیافزاید.
از جنبههای گوناگون اندروید کیک یزدی را میتوان گامی بزرگ در جهت اصلاح و بهبود این سیستم عامل دانست. هم از نظر تکنیکی-فنی و هم از منظر زیباییشناختی که رابطکاربری آن با تغییرات مثبتی همراه شد. بسیاری از این تغییرات آنچنان محسوس نبودند، برای نمونه ویجت جستجوی گوگل از این پس از ظاهری شفاف بهرهمند شد.
تغییرات صورت گرفته در نسخه جدید اندروید آنچنان نامحسوس بودند که اگر کاربر یک دستگاه مجهز به اندروید 1.1 را به 1.5 ارتقا میداد، هیچ تغییر چشمگیر خاصی را احساس نمیکرد. در حالی که همه چیز از چینش متون گرفته تا سایههای نوار وضعیت همه دستخوش تغییر و دگرگونی اساسی شده بودند. و اغلب کاربران گوشی G1 بدون آنکه این تغییرات را متوجه شوند، از آنها گذشتند. البته موارد مهم ذیل غیر قابل انکار مینمود:
شاید به نظر شما عجیب و غیرممکن برسد که گوگل اندروید خود را بدون هیچ صفحهکلید مجازی عرضه کرده باشد، اما واقعیت همین است! شاید به همین خاطر بود که آنها نخستین میزبان سختافزاری خود را گوشی G1 انتخاب کردند، چرا که این گوشی دارای یک صفحهکلید از نوع QWERTY بود که به صورت کشویی باز میشد و کاربر را قادر میساخت تا به تایپ متون بپردازد. این وضعیت تا عرضهی نسخهی کیک یزدی در آوریل 2009 میلادی (یعنی بیش از 6 ماه پس از عرضهی G1) همچنان ادامه داشت. از آن پس بود که گوگل از قابلیتهای سختافزاری گوشی HTC Magic بهره برد و نخستین گوشی را به بازار عرضه کرد که تنها دارای صفحه کلید مجازی بود.
از ارائهی صفحه کلید مجازی که بگذریم، گوگل حرکت بارز دیگری نیز صورت داد. مهندسان گوگل بالاخره موفق شدند اقدامات لازم برای پذیرش صفحهکلیدهای ثالث را میسر سازند، قابلیتی که به کمک آن میتوان صفحهکلیدی خارج از مورد پیشبینی شدهی سیستمعامل اندروید را فعال کرده و به کار گرفت. موردی که به خصوص برای کاربران سایر زبانها بسیار مورد توجه قرار گرفت. جالب است بدانید حتی امروزه نیز رقبای سرسختی چون iOS یا ویندوز فون از چنین ویژگی مهمی بیبهره هستند. متاسفانه در زمان عرضهی اندروید کیک یزدی صفحه کلید عرضه شده در این سیستم عامل نسبت به iOS از دقت و سرعت بسیار پایینی برخوردار بود. موردی که بالاخره مشارکت شرکای سختافزاری نظیر HTC را طلبید و به کمک آنها این مشکل در محصولات اختصاصی این شرکتها رفع گردید.
در حالی که اندروید 1.0 و 1.1 از نظر فنی دارای قابلیت تازهای به نام ویجت یا ابزارک بودند، پتانسیل کامل آنها همچنان غیر قابل دسترس بود و شرکتهای ثالث میبایست تا عرضهی SDK مربوطه از سوی گوگل صبر بیشتری میکردند. در آن دوران تنها ابزارک موجود کادرهایی بودند که در اندروید پیشبینی شده بود. خوشبختانه این مورد با عرضهی اندروید 1.5 مرتفع شد و امروزه شاهدیم که بسیاری از نرمافزارهای ثالث از قابلیت ابزارک بهرهمند هستند. در حقیقت میتوان وجود صفحههای خانگی انعطافپذیر را یکی دیگر از خصوصیات بینظیر این سیستمعامل تلفنهای هوشمند به حساب آورد.
اندروید راهی دشوار را برای دست یابی به قابلیت کپی و چسباندن (Copy & Paste) طی کرده است. از نظر تکنیکی چنین قابلیتی از روز نخست در این پلتفرم پیشبینی شده بود، اما تا حد زیادی به کادرهای متنی و لینکها محدود شده بود. بدین معنی که کاربر نمیتوانست متنهای دلخواه را از داخل پنجرهی مرورگر یا برنامهی مدیریت پستالکترونیکی جیمیل کپی نماید و اغلب اوقات این نیاز حس میشد. گرچه قابلیتهای کامل کپی و چسباندن تا سالها به برنامه جیمیل راه پیدا نکرد، از نسخه کیک یزدی پشتیبانی از این قابلیت در برنامهی مرورگر افزوده شد و بدین ترتیب کاربر میتوانست متن مورد نظر را از این برنامه بیرون بکشد.
این روزها تصور یک گوشی هوشمند بدون توانایی ضبط و پخش ویدئویی بسیار مشکل است، اما این وضعیتی است که کاربران گوشی G1 آن را تجربه کردهاند. گرچه کیک یزدی کوشید تا این نقیصه را رفع کند، ولی صفحهکلید اندروید و رابط ویژهای که برای بخش دوربین آن در نظر گرفته بودند خالی از اشکال نبود. موضوعی که دوباره با همت OEMها یا همان شرکای سختافزاری سریعاً رفع و رجوع شد و با ارتقای رابط کاربری، شاهد پشتیبانی خوبی از قابلیتهای لمسی گوشیها بودیم.
بروزرسانی موارد جزئیتر شامل عملیاتهای دستهای در جیمیل (پیشتر کاربران نمیتوانستند چندین نامه را با هم حذف یا آرشیو نمایند)، بروزرسانی پشتیبانی از سرویسهای یوتیوب و پیکاسا و دسترسی به وضعیت کاربر در Google Talk در همه جا، برنامه پیغام رسان و غیره را میتوان از دیگر قابلیتهای این نسخه برشمرد.
گرچه اندروید 1.6 پیراشکی یا Donut به اندازهی کیک یزدی متفاوت نبود، با این حال میتوان پیراشکی را نیز نسخهای متفاوت دانست که خیلی بیشتر از آن عدد 0.1 ارتقا با کیک یزدی تفاوت داشت! در این نسخه شاهد بروز بهبودهای جزئی دیگری در کل پلتفرم هستیم که قابلیتهای جدیدی را برای کاربران به ارمغان آورد. البته بخش بزرگی از این تغییرات مربوط به مواردی بود که در پشتپرده اتفاق میافتاد. برای نمونه نخستین بار در تاریخ اندروید پشتیبانی از CDMA از این نسخه میسر گردید و بدین ترتیب شرکتهایی همچون Verizon توانستند به بازار امریکا و آسیا دست یافته و سود سرشاری را نصیب خود و گوگل کنند.
از سوی دیگر یکی از مهمترین اصلاحات در این نسخه را میتوان بهیه و مستقل شدن وضوح صفحه نمایش دانست. پیراشکی برای نخستین بار موفق شد اندروید را قادر سازد تا در انواع صفحات با وضوح و نسبت نمایش گوناگون ظاهر شود، بدین ترتیب درهای بسته به روی اندروید گشوده شد تا نه تنها در گوشی هایی با صفحه نمایش 480×320 پیکسلی ظاهر شود بلکه انواع صفحات نمایش از QVGA ،HVGA و WVGA گرفته تا FWVGA ،qHD و حتی 720p را به زیر سیطره خویش کشد.
در اندروید پیراشکی قابلیت کادر جستجوی سریع نیز ارائه گردیده است، مفهومی که در دنیای رایانه از آن با عنوان «جستجوی کلی» نیز یاد میشود. پیش از پیراشکی اگر کاربر در صفحه آغازین بود، با فشردن دکمه جستجو گوشی به کادر جستجوی گوگل هدایت میشد و میتوانست از آنجا اینترنت را بکاود به گونهای که همهی جستجوها به سایت google.com هدایت میشد. از نسخه 1.6 (پیراشکی) به بعد، کاربر میتوانست بجز اینترنت حتی بخشهایی از گوشی خود را نیز به طور محلی جستجو نماید که شامل برنامهها، اطلاعات تماسها و موارد دیگری از این دست میشد. از این گذشته در پیراشکی قابلیتی تعریف شده بود که به کمک آن برنامهنویسان میتوانستند برنامهی خود را جزء موارد جستجو شوندهی محلی قرار دهند.
از دیگر خصوصیات پیراشکی میتوان به طراحی مجدد فروشگاه اندروید در رنگبندی سفید و سبز معروف دانست. از این گذشته این برنامه قادر بود تا فهرستی از برترین برنامههای رایگان و قابل خریداری را نمایش دهد، موضوعی که با گسترش عرضه برنامههای ثالث بر روی این پلتفرم به خوبی نیازش حس میشد. از سویی دیگر رابطکاربری ابزار دوربین نیز تغییر کرد و بجز یکپارچگی بهتر با گالری، مشکلات شاتر آن نیز تا حد زیادی رفع شد. با این حال نتوانست آنچنان که باید و شاید ظاهر شود و همچنان ایرادات زیادی متوجه دوربین بود، موضوعی که تا اندروید
2.3 ادامه داشت.
آمار وب سایت:
بازدید دیروز : 4184
بازدید هفته : 13481
بازدید ماه : 19655
بازدید کل : 359562
تعداد مطالب : 1032
تعداد نظرات : 253
تعداد آنلاین : 1